Bệnh trĩ là gì?
Bệnh trĩ là một trong những bệnh phổ biến nhất ở người. Maimonides4, bác sĩ cổ đại người al-Andalus (1135-1204, sau Công nguyên), đã chỉ ra được tầm quan trọng của chế độ ăn uống và cụ thể một loạt các phương pháp điều trị để đẩy lùi các triệu chứng của bệnh trĩ, bao gồm thực phẩm, thuốc đạn đặt, kem bôi hoặc rửa ruột – là tất cả các phương pháp điều trị không cần phẫu thuật.
Bệnh trĩ (đống) là các cụm mạch máu động mạch tạo thành một phần nhô ra trong ống hậu môn. Khi lưu lượng mạch máu mất kiểm soát và thoái hóa mô xuất huyết xảy ra, đệm hậu môn bình thường có triệu chứng và dịch chuyển xuống bất thường. Đệm hậu môn trượt bao gồm sự giãn nở bất thường và biến dạng của cụm máu xuất huyết, gây ra rất khó chịu và trong một số trường hợp, các triệu chứng rất nghiêm trọng.
Bệnh trĩ thường được phân loại tùy thuộc vào vị trí: trĩ nội-internal (nằm trong ống hậu môn và được bao phủ bởi niêm mạc), trĩ ngoại- external (xuất phát phía dưới đường lược hay còn gọi là đường hậu môn – trực tràng và được bao phủ bởi lớp da bao quanh ống hậu môn (anoderm) và trĩ hỗn hợp.
Các triệu chứng của bệnh trĩ bao gồm:
- Đau vùng hậu môn, đặc biệt là khi ngồi
- Ngứa hoặc kích thích vùng hậu môn
- Máu trên giấy vệ sinh, trong phân hoặc trong bồn cầu
- Đau khi đi đại tiện
- Một hoặc nhiều khối cứng và nhạy cảm nhô lên gần hậu môn
Một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến nhất ở người trung niên
Sự xuất hiện của bệnh trĩ hay búi trĩ tăng theo độ tuổi và được ước tính có khoảng một nửa số bệnh nhân mắc bệnh trĩ ở tuổi 50. Tần suất bị bệnh trĩ trên thế giới là khoảng 14-40%, đặc biệt là ở phụ nữ (với tỷ lệ mắc bệnh cao hơn khi mang thai) và người lớn tuổi1,3.
Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra bệnh trĩ, phổ biến nhất là táo bón vì tăng lực trong quá trình bài tiết và do đó tăng nhiều áp lực hơn lên các đệm hậu môn. Tuy nhiên, cồn, thức phẩm cay nóng, tiêu chảy, mang thai, nghề nghiệp và lối sống ít vận động được xem là yếu tố ảnh hưởng.
Điều trị
Do diễn tiến khác nhau của bệnh trĩ, bệnh nhân nên được điều trị với phương pháp khác nhau, phù hợp cho từng trường hợp. Các phương pháp điều trị có thể là điều trị nội khoa, điều trị không phẫu thuật hoặc phẫu thuật. Phương pháp điều trị kinh điển cho bệnh trĩ là phẫu thuật, nhưng bệnh nhân bị đau sau phẫu thuật, chi phí bệnh viện, thời gian nghỉ việc và từ chức đã dẫn đến việc tạo ra các liệu trình tránh những sự bất tiện này.
Các phương pháp điều trị thay thế hoặc không phẫu thuật bao gồm: chế độ ăn uống và thay đổi lối sống, thêm vào chế độ ăn các hạt có tác nhân hút nước như Psyllium plantago giúp hỗ trợ chất thải di chuyển qua đường ruột, ngăn ngừa táo bón và các bệnh do táo bón gây ra như bệnh trĩ. Thuốc mỡ hoặc thuốc đạn đặt cũng giúp ích trong điều trị bệnh trĩ. Tuy nhiên, hầu hết trong số các phương pháp này đều cung cấp điều trị triệu chứng và không phải là giải pháp lâu dài. Các giải pháp điều trị không phẫu thuật khác cho bênh trĩ còn có thắt búi trĩ bằng vòng cao su, phương pháp chích xơ tĩnh mạch (sclerotherapy), liệu pháp lạnh (cryotherapy), đông máu lưỡng cực (bipolar coagulation), v.v…
Liệu pháp lạnh
Kỹ thuật này dựa trên việc sử dụng nhiệt độ lạnh hoặc thấp để gây co mạch, giảm đau, thư giãn cơ và giảm viêm. Các nghiên cứu khác nhau đã chứng minh được tính hữu ích của liệu pháp lạnh trong điều trị và làm giảm bệnh trĩ, thu được các kết quả sau đây4:
- Khả năng giảm đau nhiều hơn 50% ở những bệnh nhân điều trị bằng liệu pháp lạnh (cryotherapy) so với những bệnh nhân không điều trị (placebo).
- Khả năng giảm đau nhiều hơn 20% ở những bệnh nhân điều trị bằng liệu pháp lạnh (cryotherapy) so với những bệnh nhân điều trị bằng kem bôi gây tê (anaesthetic anti-haemorrhoidal cream).
Tỷ lệ chảy máu trong bệnh trĩ chỉ là 10% ở những trường hợp cá nhân được điều trị với liệu pháp lạnh (cryotherapy), được so sánh với tỷ lệ 50% ở những bệnh được điều trị bằng giả dược (placebo).
Cần nhấn mạnh rằng các cá nhân trong nhóm sử dụng dụng cụ nhiệt lạnh không có bằng chứng về bất kỳ thương tích nào gây ra bởi thiết kế của dụng cụ hoặc do nhiệt độ được sử dụng, và ở phụ nữ có thai tình nguyện tham gia thử nghiệm cũng không cho thấy tác dụng phụ.
Tài liệu tham khảo:
1) Conte Vila, O. et al. Diciembre 2003. 2) Bệnh trĩ và nứt hậu môn. Đại học California, Berkeley. Các cuộc hẹn 510 / 642-2000. 3) Lohsiriwat, V. 2015 tháng 8. 21. 4) Charúa Guindic, L. 2014.